Aangiftebrief 2023 (IB 2022)

1. Inleiding

Op 1 maart jl. is de digitale aangifteronde Inkomstenbelasting 2022 (IB 2022) van start gegaan. In deze aangiftebrief vindt u de meest in het oog springende zaken waarop u attent moet zijn bij de aangifte IB 2022. We richten ons op de wijzigingen uit de Belastingplannen voor 2022 en op enkele zaken waarop u elk jaar extra alert moet zijn.

1.1 Uitnodiging aangifte doen nog steeds per digitaal en per post

U hebt onlangs de uitnodiging ontvangen voor het doen van de IB-aangifte 2022. Die uitnodiging komt nog steeds zowel via de post met de bekende blauwe envelop, als digitaal via uw persoonlijke Berichtenbox op MijnOverheid. Het is nog niet bekend wanneer de papieren uitnodiging helemaal wordt vervangen door de digitale uitnodiging via uw Berichtenbox.

1.2 Laat de vooraf ingevulde aangifte controleren en aanvullen

De Belastingdienst verzamelt zelf een deel van de gegevens voor aangifte: de jaaropgaven van uw loon, pensioen, lijfrentetermijnen en andere uitkeringen bijvoorbeeld, en de WOZ-waarde van de eigen woning, de aftrekbare hypotheekrente en het saldo van de hypotheekschuld. En Nederlandse banksaldi en de (waarde) van sommige andere vermogensbestanddelen. Wij controleren de vooraf ingevulde gegevens. Heeft u uw hypotheek overgesloten? In dat geval verandert de renteaftrek en hebt u waarschijnlijk extra aftrekbare kosten gemaakt. Bovendien maakt ook de Belastingdienst weleens een foutje of de gegevens zijn niet compleet. Het gaat dan bijvoorbeeld om winst uit onderneming, inkomen uit de eigen BV, aftrekposten zijn zoals giften, ziektekosten en partneralimentatie, en buitenlandse bezittingen.

Hierna hebben we een aantal zaken op een rij gezet, waaraan u wellicht niet meteen denkt bij het verzamelen van de gegevens die nodig zijn om uw aangifte IB 2022 te kunnen samenstellen.

2. Aangifte(gegevens) IB 2022

2.1 TVL-regeling

Heeft u in het eerste kwartaal van 2022 gebruikgemaakt van de TVL-regeling voor ondernemers? Deze regeling is vrijgesteld van inkomstenbelasting. Dit geldt ook voor de aanvullende subsidie Ongedekte vaste lasten (OVK) voor land- en tuinbouwers. In het aangiftebiljet IB 2022 voor de ondernemer wordt waarschijnlijk gevraagd of u vrijgestelde winstbestanddelen hebt. Beantwoordt u deze vraag met ‘ja’, dan kunt u verderop in de winstaangifte het ontvangen bedrag invullen, zodat dit buiten de winstberekening blijft.

Let op
Heeft u in 2022 gebruikgemaakt van de TVL voor starters? In dat geval is deze tegemoetkoming wel belast voor de inkomstenbelasting!

2.2 Eigenwoningforfait verlaagd

Het eigenwoningforfait is in 2022 verlaagd van 0,50% naar 0,45% voor eigen woningen met een WOZ-waarde tussen de € 75.000 en € 1.130.000. U hoeft dus minder bij te tellen voor de eigen woning. Het eigenwoningforfait wordt echter berekend over de WOZ-waarde 2022 van uw woning met peildatum 1 januari 2021. Die waarde is waarschijnlijk gestegen. Per saldo bent u daardoor mogelijk niets opgeschoten met de verlaging van het eigenwoningforfait.

2.3 Minder hypotheekrenteaftrek

Heeft u een hypotheek voor een woning die uw hoofdverblijf is, dan kunt u de rente in aftrek brengen. Maar bent u op of na 1 januari 2013 voor het eerst een nieuwe hypotheek aangegaan? In dat geval moet u ook aflossen op de eigenwoningschuld om renteaftrek te kunnen krijgen. Uw hypotheekschuld neemt door het aflossen jaarlijks af. U betaalt dus ieder jaar minder rente en dus hebt u ook minder renteaftrek.
De renteaftrek neemt ook jaarlijks af als u inkomen hebt dat wordt belast in de hoogste belastingschijf van 49,50%*). Het maximale belastingtarief waartegen u de kosten van de eigen woning in 2022 kunt aftrekken, is in dat geval beperkt tot 40%.

*) Let op
De inkomensgrens waarbij in 2022 de eerste tariefschijf van 37,07% overgaat in de tweede (en hoogste) tariefschijf van 49,50% is € 69.398. In 2021 lag die inkomensgrens nog bij € 68.507.

2.4 Minder renteaftrek door oversluiten hypotheek 

Hebt u uw hypotheek in 2022 overgesloten bijvoorbeeld vanwege de lage rentestanden? De lagere maandlasten betekenen ook minder renteaftrek. Bij het oversluiten zijn er bovendien vaak kosten gemaakt, waarvan een aantal aftrekbaar is. Die kosten moet u nog wel invullen in de aangifte IB 2022.

Tip
Het is ook verstandig om ook de voorlopige teruggaaf of aanslag inkomstenbelasting 2023 even te laten controleren. Het kan nodig zijn om deze te laten aanpassen. Zo voorkomt u dat u achteraf belasting moet bij- of terugbetalen.

2.5 Doe opgave (gewijzigde) eigenwoninglening bij familie of bv

Heeft u in 2022 een woning gekocht met een lening van uw familie, een derde of van uw eigen bv?
In dat geval kunt u de rente alleen in aftrek brengen op uw box-1-inkomen als u de gegevens over die lening aangeeft in de IB-aangifte 2022. Deze renseigneringsplicht voor leningen van niet-administratieplichtigen geldt alleen voor leningen die op of na 1 januari 2013 zijn aangegaan en waarop u jaarlijks verplicht moet aflossen. Is in 2022 de rente van deze lening gewijzigd of is de lening overgesloten? Dan moet u dit ook aangeven in uw aangifte IB 2022.

2.6 Afbouw aftrek geen of kleine eigenwoningschuld

Begin 2019 is gestart met de geleidelijke afschaffing in 30 jaar van de regeling, waarbij u geen eigenwoningforfait hoeft bij te tellen bij uw inkomen als u geen of slechts een kleine hypotheek hebt. Dit doet zich voor als het eigenwoningforfait hoger is dan de rente en/of financieringskosten die u hebt betaald. Tot 2019 hoefde u dan niets bij te tellen. Maar vanaf 2019 moet u jaarlijks 31/3% extra bijtellen. In 2021 was dat 10% van het saldo van het eigenwoningforfait en de aftrekbare rente en kosten. In 2022 is dat 13,33% van dit saldo.

2.7 Geen aftrek scholingsuitgaven meer

In 2022 kunt u geen gebruik meer maken van de fiscale aftrek voor scholingsuitgaven. Deze regeling is afgeschaft en sinds 1 maart 2022 vervangen door het niet-fiscale STAP-budget: een individueel leer- en ontwikkelbudget van maximaal € 1.000 per jaar.

2.8 Giftenaftrek

Giften aan goede doelen die een anbi-status hebben, kunt u in aftrek brengen als u kunt aantonen dat u de giften daadwerkelijk hebt betaald, bijvoorbeeld met een overmaking of kwitantie. Gewone giften zijn aftrekbaar boven een bepaald drempelbedrag dat afhankelijk is van uw inkomen. De Belastingdienst heeft het drempelbedrag al vooraf ingevuld. Periodieke giften zijn geheel aftrekbaar, maar in dat geval moet u wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. De Belastingdienst heeft alle goede doelen met een anbi-status geregistreerd. Klik hier om te controleren of het goede doel een anbi is. Contante giften zijn niet meer aftrekbaar.

Tip
Doet u elk jaar dezelfde giften aan dezelfde goede doelen? Overweeg dan om er een periodieke gift van te maken. We informeren u graag over de voorwaarden.

2.9 Uitbetaling algemene heffingskorting aan partner zonder inkomen verder verlaagd 

Sinds 2009 wordt de uitbetaling van de algemene heffingskorting aan de partner zonder inkomen geleidelijk in 15 jaar met 6,67% per jaar afgebouwd tot nul. Dit betekent dat er in 2022 ten hoogste 6,67% van de algemene heffingskorting wordt uitbetaald aan de partner zonder inkomen. In 2023 is deze zogenoemde ‘aanrechtsubsidie’ geheel afgeschaft.

Let op

De afbouw geldt niet voor de partner zonder inkomen die vóór 1963 is geboren!

2.10 Dubbele vrijstelling voor polissen op verzoek ook bij ontbreken dubbele begunstiging

Bent u fiscale partners van elkaar en wilt u bij leven gebruikmaken van de dubbele vrijstelling bij een zogenoemde Brede Herwaarderingspolis, KEW, SEW, of BEW? In dat geval moet u allebei begunstigden zijn. Bent u die dubbele begunstiging vergeten, dan kunt u de dubbele vrijstelling toch benutten door bij de IB-aangifte een gezamenlijk verzoek te doen, waardoor de uitkering bij ieder van u voor de helft opkomt. U benut vervolgens dan ieder uw eigen vrijstelling.

2.11 Check renteaftrek na tijdelijke verhuur

Hebt u een niet-verkochte woning die u inmiddels tijdelijk verhuurt? Na de periode van tijdelijke verhuur, herleeft het recht op de renteaftrek voor de resterende termijn, waarin de renteaftrek nog is toegestaan. Die termijn is 3 jaar. Check na de tijdelijke verhuur of die termijn is verstreken. Is dat het geval? Dan hebt u geen recht meer op renteaftrek.

2.12 Aftrek lijfrentepremie

Heeft u een pensioentekort? In dat geval kunt u hiervoor een aanvullend inkomen regelen. Bijvoorbeeld door bij een verzekeraar een lijfrentepolis te sluiten of bij een bank een lijfrentebankspaarproduct. De lijfrentepremie die u in 2022 hebt betaald, kunt u aftrekken in de aangifte IB 2022.

Let op
De lijfrentepremie is volledig aftrekbaar, dus ook als uw inkomen hebt dat valt in de hoogste belastingschijf (49,50%). De aftrekbeperking voor deze belastingschijf tot 40% geldt hier dus niet voor!

2.13 Berekening box-3-heffing over 2022

Het box-3-systeem dat uitgaat van forfaitaire rendementen in plaats van werkelijke rendementen is niet meer houdbaar, zo bleek uit het Kerstarrest eind 2021. Vanaf 2023 geldt daarom de nieuwe Overbruggingswet box 3 die sowieso tot en met 2025 zal gelden. In deze tijdelijke tussenoplossing wordt het box-3-inkomen bepaald op basis van de zogenoemde forfaitaire spaarvariant. In 2022 geldt nog wel het oude systeem van forfaitaire rendementen, maar de Belastingdienst berekent het box-3-inkomen op basis van het systeem van automatisch rechtsherstel, zoals dat is vastgelegd in de Wet rechtsherstel box 3. Daarbij wordt de box-3-heffing berekend volgens het oude box-3-systeem dat gold vóór het Kerstarrest én volgens het systeem van de forfaitaire spaarvariant. We kiezen in uw aangifte voor de variant met de laagste uitkomst. Het kan zijn dat uw werkelijk rendement beduidend lager is dat de (al dan niet aangepaste) forfaitaire variant; in dat geval moeten we bezien of bezwaar wenselijk is, in afwachting van de volgende massaal bezwaar procedure.

Opgave vermogen
U geeft voor 2022 op de gebruikelijke manier het vermogen in de aangifte IB 2022 aan. Daarin is niets veranderd. Het heffingvrije vermogen in box 3 bedraagt voor 2022 € 50.650 per belastingplichtige (voor fiscale partners: € 101.300). Blijft uw vermogen onder het bedrag van het heffingvrije vermogen? Dan hoeft u uw vermogen niet op te geven aan de Belastingdienst en wordt er bij u niets belast in box 3.

Let op: uitzondering!
Hebt u recht op toeslagen en hebt u box-3-vermogen? In dat geval geldt voor u mogelijk een afwijkende regeling. Voor de vermogenstoets in de inkomensafhankelijke regelingen wordt namelijk aangesloten bij de vermogensrendementsgrondslag zonder aftrek van het heffingvrije vermogen. Dit komt erop neer dat u in het IB-aangiftebiljet toch de vermogensbestanddelen moet invullen als uw box-3-vermogen zonder toepassing van het heffingvrije deel meer bedraagt dan € 31.747 (per toeslagpartner).

Twee berekeningen
Heeft u meer vermogen dan het heffingvrije vermogen? Dan wordt u in het oude systeem geacht om volgens een staffel met forfaitaire rendementspercentages belastbaar inkomen in box 3 te hebben genoten. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat uw vermogen bestaat uit spaargeld én beleggingen, ook als dat feitelijk niet zo is. De rendementspercentages lopen op naarmate u meer vermogen hebt, waarbij het spaardeel steeds kleiner wordt en het beleggingsdeel steeds groter. De staffel ziet er voor 2022 als volgt uit:

box 3-vermogen Forfaitair rendementspercentage
€ 50.650 – € 101.300 1,82%
€ 101.300 – € 1.013.000 4,37%
boven € 1.013.000 5,53%

Na de berekening van uw box-3-inkomen op basis van het oude systeem, berekent de Belastingdienst het box-3-inkomen op basis van de forfaitaire spaarvariant. Daarbij wordt uitgegaan van het werkelijke vermogen met verschillende forfaitaire rendementen voor de diverse vermogensbestanddelen. Dit in tegenstelling tot het oude systeem waarbij er steeds van wordt uitgegaan dat een deel van het vermogen wordt belegd, ook als dat vermogen alleen uit spaargeld bestaat. In het systeem van de forfaitaire spaarvariant is het forfaitaire rendement op spaargeld in 2022 vastgesteld op 0%, voor beleggingen en overige bezittingen op 5,53% en voor schulden op 2,28%. In beide berekeningen wordt 31% box-3-heffing berekend over de forfaitaire rendementen. De laagste uitkomst van deze twee berekeningen zal in de definitieve aanslag IB 2022 worden verwerkt.

Let op juiste verdeling box-3-vermogen
Heeft u een fiscale partner? In dat geval is het zowel in het oude als in het nieuwe systeem van belang om het vermogen op de gunstigste manier te verdelen tussen u en uw partner. Dat heeft in het oude systeem vooral te maken met de hoogte van uw vermogen, maar in het nieuwe systeem vooral ook met de samenstelling van uw vermogen. Daarbij worden immers verschillende forfaitaire rendementen gehanteerd voor de diverse vermogensbestanddelen.

Let op
Laat uw aanslag IB 2022 goed controleren. Heeft u bijvoorbeeld een fiscale partner? Dan hoeft de verdeling van uw vermogen waar de Belastingdienst van uitgaat, niet de meest voordelige verdeling voor u te zijn.

In deze Aangiftebrief is de stand van zaken in wet- en regelgeving verwerkt tot 1 januari 2023. Hoewel ten aanzien van de inhoud de uiterste zorg is nagestreefd, kan niet volledig worden ingestaan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden. De redactie, de uitgever en de verspreider sluiten bij deze de aansprakelijkheid hiervoor uit. Voor een toelichting kunt u altijd contact met ons opnemen.